هوشمندسازی کنتورهای گاز راه‌کاری برای مدیریت مصرف انرژی

هوشمندسازی کنتورهای گاز
راهکاری برای مدیریت مصرف انرژی

واحد تحقیق و توسعه شرکت برونتاب انرژی

“اگر نتوانید اندازه گیری کنید، نمی توانید بهبود دهید” جمله معروف از فیزیکدان انگلیسی آقای کلوین. بیش از چند دهه است که در کشورهای پیشرفته از تکنولوژی خوانش از راه دور کنتورها جهت بهینه سازی مصرف استفاده می‌شود. نصب تجهیزات هوشمند روی کنتورهای گاز مزایای مختلفی دارند که کاهش مقدار مصرف یکی از دستاوردهای آن است. در زیر به برخی از آنها اشاره می شود: دسترسی به پروفیل مصرف روزانه و ساعتی مشترکین و امکان تعریف نمودن تعرفه برای ساعات مختلف شبانه روز همانند تعرفه‌ها در کنتورهای برق. به کمک این روش، امکان پیک سایی در ماه‌ها و ساعات پر مصرف وجود دارد. امکان در دسترس قرار دادن پروفیل مصرف به صورت ساعتی، روزانه و ماهانه به مصرف کننده نهایی جهت مدیریت مصرف خود. اینکه مصرف کننده از میزان مصرف خود اطلاع داشته باشد باعث آگاهی از تاثیر هر اقدام اصلاحی و در نتیجه تغییر رفتار مصرف کننده می‌شود و باعث مصرف بهینه انرژی می‌شود. امکان نصب کنتور برای هر واحد در پروژه‌های پر تعداد به وجود می‌آید. به کمک کنتورهای هوشمند گاز در پروژه‌های مرتفع که نمی توان کنتورهای جداگانه و انفرادی نصب نمود در طبقات با رعایت استانداردهای نظام مهندسی امکان نصب کنتور فراهم می‌شود. در نتیجه مجتمع‌های با کنتورهای گاز مشاع حذف می‌شوند و هر واحد دارای کنتور گاز مجزای خود خواهد شد که مجزا شدن کنتورها یعنی ایجاد انگیزه در افراد برای کاهش مصرف و یعنی تغییر رفتار مصرف کننده. با نصب کنتورها در صنایع کوچک و بزرگ، کمک زیادی به مدیریت مصرف در صنعت می توان نمود. به نحوی که تولید کننده امکان مقایسه انرژی دریافتی خود طی ساعات و روزهای مختلف سال را پیدا میکند و بستری را جهت بهینه نمودن مصرف خود ایجاد می نماید. در صنعت با توجه به تعدد تجهیزات و فرایندهای تولید، امکان کاهش یا تغییر زمان مصرف انرژی وجود دارد و نتیجه آن بهینه سازی مصرف است. عدم نیاز به خوانش توسط انسان در فواصل زمانی زیاد در عوض، امکان داشتن داده‌ها به صورت ساعتی و روزانه. یعنی به جای ماهانه یه عدد مصرف، هر ساعت یک عدد. به بیان دیگر ۷۲۰ برابر داده بیشتر از مصرف مشترک! در اروپا قدمت اندازه گیری و تفکیک مصرف از نوع حرارت مرکزی به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد. از دهه‌ها پیش تکنولوژی قرائت از راه دور کنتورها با تکنولوژی RF و ارتباط یک سویه از طرف کنتور به گیرنده‌ها با پروتکل‌های استانداردی که تدوین شد میسر گردید. در اصطلاح به آن( AMR(Automatic Meter Reading گفته می شود و عموما دستگاه های تجمیع گر به صورت موقتی و از نوع Walk By, Drive By بوده اند که قرائت از راه دور کنتورها از طریق یک خودرو حامل گیرنده و یا توسط یک نفر که از نزدیکی محل‌های نصب به صورت پیاده عبور می‌کرده است انجام می‌شده. پروتکل‌های M-bus و W-Mbus استانداردهای تدوین شده خوانش از راه دور کنتورهای آب و انرژی و برق در اروپا است. در چند سال اخیر با پیشرفته شدن تکنولوژی و ارزان و در دسترس قرارگرفته شدن آن، بستر (AMI(Advanced Metering   Infrastructureپیاده سازی شده است که امکان ارتباط دو سویه نیز فراهم گردیده است. همچنین به جای استفاده از تکنولوژی گیرنده موقتی و متحرک، از گیرنده‌های نصب شده ثابت در پروژه که به آن Fixed installation می گویند استفاده می‌شود. در این صورت یک گیرنده برای تعدادی کنتور که در نزدیکی یکدیگر یا در یک ساختمان دارای چند آپارتمان نصب می‌شود. روش دیگری که چند سال اخیر فراگیر شده است نصب ارسال کننده خودکار اطلاعات روی هر کنتور به صورت مجزا است. اندازه گیری و تفکیک مصرف در اروپا قدمتی یکصدساله دارد. شرکت دانش بنیان برونتاب انرژی نماینده شرکتی دانمارکی به نام Brunata با ۱۰۳ سال قدمت بوده است که در اروپا و دیگر کشورهای جهان بیش از ۲۴ میلیون دستگاه درحال کار دارد. یکی از دلایلی که مصرف انرژی در اروپا کمتر از نصف مصرف ما ایرانیان است، تفکیک بودن مصارف در ساختمان هاست. یکی از عوامل تفکیک کننده مصرف در ساختمان ها، اجرایی سازی نصب کنتورهای هوشمند در ساختما نها و صنایع است. امکان ایجاد زیرساخت پایش آنلاین وضعیت مقدار مصرف انرژی برای مصرف کننده که می تواند کاربر خانگی و یا یک کارخانه صنعتی و یا سازمان و ساختمان اداری باشد، اجازه مدیریت مصرف انرژی توسط آن کاربر را فراهم می‌سازد.
بهینه سازی مصرف انرژی امری است مستمر که پایه و اساس آن اندازه گیری و داده Data و اطلاعات می‌باشد. تا وقتی که دیتا و اطلاعات شامل مقدار مصرف، زمان مصرف و کمینه و بیشینه مصرف در زمان را نداشته باشیم نمی توان از راهکارهای بهینه سازی استفاده درست نمود. به دلیل نبودن منابع اطلاعات مصرف، تاثیر اقدامات صورت گرفته مشاهده نمی شود و یعنی منابع سازمان یا کشور در مسیر بهینه مصرف نمی شود.

زمان، طلای در حال اتمام
در ماههای گذشته جلسات حضوری و مجازی و رویدادهای متعددی در خصوص کنتورهای هوشمند و آیین نامه‌ها و بهینه سازی انرژی توسط نهادهای مختلف صورت گرفته است که تا به حال به جمع بندی عملیاتی نرسیده است ولی نکته ای که به وضوح مشخص شد این است که تعللی چند ساله در این زمینه توسط نهادهای مختلف صورت گرفته است. تعللی که حداقل ۷ سال سابقه دارد. هفت سال طلایی! هفت سالی که می توانست توسط دولت و شرکتهای مختلف به عنوان فرصتی جهت رشد و تحقیق و توسعه و تجربه در مقیاسهای کوچک و متوسط باشد تا در سالهای فعلی تبدیل به پروژه ای در مقیاس بزرگ در سطح کشور باشد. تکنولوژی‌های خوانش از راه دور کنتورهای گاز در جهان سابقه چند دهه ای دارد و پروتکل‌های ارتباطی از انواع سیمی و بی سیم با فرستنده‌های تجمیعی و انفرادی در حال استفاده می‌باشد کافیست از پروژه‌های کوچک آنها را آغاز نمود.